Je kunt wel een heel boek schrijven over de lindeboom en dan nog heb je niet alles verteld. Daarom deze maand verspreid over de maand wat interessante info over de Linde.

Symboliek:

Lindeboom boven de deur. Dat zie je bij veel historische panden in steden, bijvoorbeeld Zwolle en Deventer. Dat is niet zozeer voor de sier maar meer vanwege ruimtegebrek om er een echte boom te planten. 

De lindeboom werd al bij de Kelten en Germanen gezien als een beschermboom. Zo zie je ze vaak als leilinde voor de woning staan, let er maar eens op bij oude boerderijen en landhuizen. De linde stond aan de voorkant bij de voordeur en de vlier als bescherming aan de zijkant of achterkant.

Vroeger werd bij de geboorte van de eerste nakomeling een linde in de tuin geplant. De nageboorte werd dan begraven onde de vlier.

De dorpslinde was vaak een etagelinde. Deze bijzondere snoeivorm symboliseerde het opklimmen naar hogere levensvormen. Meestal waren er drie etages. In de bovenste etage woonden de goden, in de middelste huisde het wereldlijk gezag en in de onderste het gewone volk.  Foto etagelinde in Borger

Jonggeliefden spraken af onder de linde want daar mocht gekust worden. Een dansje onder de dorpslinde werd vaak gezien als een huwelijksbelofte. Men danste er als het ware in Freya’s armen.

Vanaf de 16de eeuw werd de boom aangeplant in de voorpleinen van de middeleeuwse kastelen. Later werden linden aangeplant bij bijzondere gebeurtenissen. Zo zijn heel wat vrijheidsbomen linden. Nog later kreeg de lindeboom een toepassing als laanboom. In Berlijn was er tot de tweede wereldoorlog de beroemde straat met de lindebomen ‘Unter den Linden’. Het was een allée van 1 km lang met vier rijen eerbiedwaardige linden.

Liesje leerde Lotje lopen in de Lange Lindenlaan.  Overigens: de bekende tongbreker over die ‘Lange Lindelaan’ is van oorsprong Haags en refereert aan het Lange Voorhout dat inderdaad vol met linden staat.

Rechtspraak:

In veel dorpen stond op het dorpsplein een grote linde. Onder de linde werd recht gesproken. Volgende zin geen correcte bron kunnen vinden maar werd als volgt ergens vermeld: De schepenbank vergaderde onder de dorpslinde (‘sub tilia’) en sprak er recht ‘bij klimmende sonne’.

Onder de linde werd ook recht gesproken door middel van de ‘Vierschaar’. De naam Vierschaar is afgeleid van het vierkant van vier banken waarbinnen recht werd gesproken. Traditioneel gebeurde dit in de buitenlucht onder een linde. In het midden stond dan de beschuldigde. Ook andere plechtigheden werden onder de linde gehouden, waaronder het sluiten van huwelijken; de duimen van de geliefden werden dan in de bast gedrukt. 

Het was dus een liefdesboom waarin heel vaak een hart werd gekerfd. Lindebladeren hebben een hartvorm. Ik geef het je trouwens te doen om een hart te snijden met een gewoon zakmesje. Iedereen die zo’n boom van dichtbij bekijkt, ziet dat de schors dik is en zwaar geribbeld. Aan die specifieke bast dankt de linde zelfs zijn naam in het Latijn: Tilia. Het woord Tilia is afgeleid van het Griekse ’tilos’ wat vezel betekent. De bastvezels van lindebomen werden vroeger gebruikt bij de productie van schoeisel en touw. De lindeboom heeft dicht gebladerte en een koepelvormige kroon. Hij kan wel 30 meter hoog en soms wel 1000 jaar oud worden!

Info over ding (rechtspraak) https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Ding_(rechtspraak)

De gerechtslinde is een lindeboom waaronder bij de Germanen recht werd gesproken. De boom was meestal centraal in de dorpskern gelegen en werd hier speciaal voor aangeplant.

De gerechtslinde bij Bordesholm

Bij de Germanen was de linde gewijd aan Freya, de godin van liefde, gerechtigheid, huiselijk geluk en vruchtbaarheid. Daarom werd de linde bij de Germanen de rechts- of dingboom (judicium sub tilia) genoemd. In haar schaduw werd rechtgesproken, vonnissen geveld en vergaderd.

Dit gebruik kunnen we nog tot in de middeleeuwen terugvinden.

 

 

Godenboom:

De linde werd vereerd als Freya, godin van vruchtbaarheid, liefde en gerechtigheid. Christelijke heiligenbeelden werden vaak uit het zachte lindehout gesneden. Het lindeboom blad vindt men ook vaak op wapens en zegels. Zelfs onze stad Tilburg dankt haar naam aan de linde (Tilia).

Het christendom probeerde deze heidense gebruiken uit te roeien, maar dat lukte nooit helemaal. Zo plaatste men Mariakapelletjes in de lindebomen die zo tot Mariabomen werden uitgeroepen. De aanplant van lindebomen op markt- en kerkpleinen werd vooral gestimuleerd door Karel de Grote (742-814).

In een Duits handboek over bijgeloof wordt beschreven dat linden vaak plekken waren waar heksen bijeen kwamen om te dansen. Duitsland en Nederland zijn veel plaatsen naar linden benoemd.

Winter- of zomerlinde?

Om onderscheid te kunnen maken tussen de winter- en zomerlinde kunt u kijken naar de bladeren. Bij blad met onder wittige haartjes bij de nerf-vertakkingen heeft u te maken met de zomerlinde. Bij blad met onder rossige haartjes gaat het om de winterlinde.

Boomgasten

De linde staat bekend als drager van de lindebladluis. In de zomer lijkt het onder lindes te regenen. Deze plakkerige vloeistof is de ontlasting van de luizen. Op die plakkerige ontlasting komt vervolgens het schimmeltje roetdauw, waardoor de bladeren zwart kleuren.

Verder wordt het veel bezocht door diverse insecten die genieten van de honing van de bloesem. Lindehoning: kalmeert de zenuwen. De honing die zo lang vloeibaar blijft!

 

 

Hout:

De Russische Matroesjka-poppetjes worden bijvoorbeeld van lindehout gemaakt. Vroeger werden ook klompen uit lindehout gesneden. Stoppen van wijnvaten werden traditioneel gedraaid van lindehout. Ook nu nog wordt Lindehout nog veel gebruikt in de bouw van tokkelinstrumenten zoals de klavecimbel en de spinet.

De wapenschede van Ötzi was van lindeschors

Zelfs in de verre steentijd had het schors van de lindeboom een toepassing, ontdekte ik op het web. De in een dooiende Alpengletscher gevonden ijsmummie ‘Ötzi‘ heeft daar bewijs voor geleverd. Hij droeg in het Europa van 5300 jaar geleden een soort bijltje bij zich dat hij in een schede bewaarde aan zijn riem. Deze schede was gemaakt van lindenbast. Van lindebast kan door twijnen touw worden gemaakt, deze binnenbast kan het hele jaar verzameld worden

De Indianen gebruikten het hout van de linde tegen verbrandingen.

 

Haar:

Je haren wassen met een aftreksel van Lindebloesem heeft een verzachtende en reinigende werking.

Medisch gebruik:

Wie geen problemen met alcoholconsumptie wil krijgen, moet een stuk lindebast bij zich dragen.

Vooral de bloemen hebben geneeskracht. Vier dagen nadat de bloemen open zijn gegaan, moeten zij geoogst worden, samen met de perkamentachtige vleugeltjes. In de bloemen zitten stoffen als flavonoïde (anti-oxidant, beschermt het DNA), looistof (ontstekingremmend) en etherische oliën.

Thee van lindebloesem stimuleert het zweten, verzacht hoestprikkel, is rustgevend, urinedrijvend en krampremmend. Hij verzacht maagklachten en duizeligheid en bevordert de bloedcirculatie. Lindebloesemthee en lindehoning hebben een zuiverende werking op het lichaam. Heet gedronken, gezoet met honing, werkt hij zweetdrijvend en slijmoplossend. 

Lindebloesemthee is volgens mij de enige kruidenthee die veilig gebruikt kan worden bij kinderen onder de 5 jaar.

Lindebloesem Niets ruikt lekkerder dan een lindeboom die vol in de bloei staat en haar bloesem is zowel vers als gedroogd een overheerlijke traktatie als kruidenthee. Ze werkt zuiverend en kalmerend en maakt snel korte metten met elke verkoudheid of grieptoestand. De Linde is een echte oermoeder die voor je klaar staat wanneer je behoefte hebt aan geborgenheid en liefde. Ze zal je troosten, verwarmen en helpen om tot rust te komen. Zodat je in liefde kan loslaten wat geen plek meer heeft in je leven

Lindehoning: kalmeert de zenuwen. De honing die zo lang vloeibaar blijft!

het tere blad van linde of beuk) met hun reinigende plantenhormonen en hoge voedingswaarde in voor ons heel licht verteerbare vorm, maakt van veel wilde planten een sterk voorjaarstonicum.

De bast zou helpen bij blaasontsteking en het houtskool zou de darmen rustig maken, helpen bij zwerende wonden en als tandenpasta gebruikt kunnen worden.

Een uitgebreide lijst waar het allemaal voor gebruikt kan:

Andere indicaties zouden zijn:
– griep en koorts;
– luchtwegklachten met droge prikkelhoest;
– verkoudheid, vooral bij kinderen;
– etherische olie en glycosiden zorgen voor een kalmerend effect;
– rusteloosheid en nervositeit;
– slapeloosheid;
– angst, prikkelbaarheid, hypochondrie;
– hartkloppingen;
– stress gerelateerde aandoeningen: hoge bloeddruk, hoofdpijn, maagpijn;
– nierontsteking, nierstenen, blaasstenen;
– en artritis, artrose, jicht, ischias.

Uitwendige toepassingen zijn bijvoorbeeld:
– mondspoelmiddel bij slijmvliesontsteking en aften, heesheid en keelpijn;
– kompressen bij brandwonden, jeuk, insectenbeten en bevriezingswonden.
Binnenbast wordt voorgeschreven bij:
– galaandoeningen, kolieken, preventie tegen galstenen;
– indigestie;
– flatulentie;
– maagdarmspasmen en –kolieken;
– prikkelbare darmsyndroom;
– nierkolieken;
– menstruatiekrampen; – maagdarminfectie, chronische diarree.

 

Eetbaar?

De bladeren zijn lekker in salade en zijn te bereiden zoals spinazie. Taaie bladeren moeten eerst gekookt worden. In gerechten kunnen de bladeren spinazie vervangen. Van de bladeren is thee te zetten. Gedroogde en gemalen bladeren en knoppen kunnen aan granenmeel worden toegevoegd. De bloemen kunnen in juni geplukt worden en gebruikt als aroma voor limonade, desserts, chocolade, siroop, thee, maar ook hartige gerechten (kruidenkaas en gerechten met ei).
Lindebloesem is bekend als een theesoort. De speciale lindebloesemhoning heeft een aparte smaak. Lindehoning: kalmeert de zenuwen. De honing die zo lang vloeibaar blijft! De groene bloemknoppen in mei kunnen worden gegeten als salade en gedroogd en gemalen knoppen kunnen worden toegevoegd aan granenmeel. De malse delen kunnen helpen bij het binden van soepen en sauzen. De jonge en zachte zaden kunnen eind juni worden ingemaakt als kappertjes. In de maanden augustus en september kunnen de rijpe zaden worden rauw na schillen worden gegeten. Uit de rijpe zaden is olie te winnen.

Lindebloesem is eetbaar, smaakt zoet en wat slijmerig.

0