Naaldwijk is de grootste plaats in de gemeente Westland, provincie Zuid-Holland. Er wonen ongeveer 22.000 inwoners. Naaldwijk bestaat al sinds het einde van de 12e eeuw. Tegenwoordig is het vooral een forenzenplaats. In economisch opzicht is momenteel  de glastuinbouw de grootste inkomstenbron van Naaldwijk. Gelukkig staan er ook mooie gebouwen in het dorp. Zoals het Heilige Geesthofje.

Een hofje is een binnenplaats of binnentuin met daaromheen een aantal (meestal kleine) woningen.

Van oudsher waren hofjes bedoeld voor zieken, oude van dagen of andere mensen die extra ondersteuning nodig hadden van een kerk of het rijke deel van een stad/samenleving. De meeste hofjes waren van de liefdadigheid. Daar woonden de eerder genoemde groepen en bijvoorbeeld weduwen al dan niet met hun kinderen. Deze hofjes zijn vooral tussen de 13e en de 19e eeuw gebouwd en bewoond. Op de binnenplaats waren de gemeenschappelijke voorzieningen zoals een waterpomp en een wc. Nu zijn die oude binnenplaatsen veranderd in parkjes.

Er waren ook hofjes voor arbeiders. Deze hofjes ontstonden vooral  in de 19e eeuw. In die tijd was voor het bouwen van woningen die niet vanaf de straat te zien waren, geen vergunning nodig. Dat verandere echter in 1906. Vanaf die tijd was er wel een vergunning nodig. Het aantal nieuwe hofjes nam daardoor enorm af.

De meeste hofjes zijn ommuurd en ze hebben 1 a 2 poorten die vroeger vanaf een uur of 10 ’s avonds werden afgesloten. Toen was dat de tijd dat de papklok luidde. Die vertelde dat de mensen naar huis meosten voor een bord pap en dat het daarna bedtijd was. Bij de poort huisde de portier en er was doorgaans een ruimte voor het hoofd van het hofje. Die was meestal verbonden aan een kerk of het was een (wat wij zeggen) rijke stinkerd die goed wilde doen voor de stad (of voor zijn eigen gemoedsrust en plekje in de hemel.

Een hofje is typisch Nederlands.

De hofjes die bewaard zijn gebleven, worden doorgaans nog steeds bewoond. Meestal nog steeds door vrouwen. De meeste hofjes zijn een rijksmonument en ze zijn soms te bezichtigen. mits men maar niet in de huisjes zelf gaat kijken.

Het hofje in Naaldwijk hoort bij de Heilige Geest kapel.  Die is te zien op de foto’s op www.facebook.com/eendkuhwak. De kapel zoals die nu is, is in de 17e eeuw gebouwd. Aan het begin van de 19e eeuw stond de kapel op de nominatie voor afbraak echter werd de kapel gekocht door de Joodse gemeenschap en ging het tussen 1807 en 1920 verder als synagoge. In 1929 kocht de gemeente Naaldwijk het gebouw en kreeg na een grote restauratie in 1935 een nieuwe functie als museum. Vanaf 1991 fungeert de kapel als trouwzaal van de gemeente.

Het hofje zelf  is in  1496 gesticht door de edelman Hendrik IV uit Naaldwijk. het hofje was eerst een huis voor 5 oude mannen. Een krappe eeuw later werd het hofje gebouwd zoals het nu is. Er kwamen aparte 1 persoonshuisjes voor mannen en voor vrouwen. Tot 1795 mochten er alleen mensen van de hervormde kerk wonen.

Het hofje is in 1955 eigendom geworden van de gemeente Naaldwijk. Zij renoveerden het hofje en de 15 huisjes werden teruggebracht naar 11.

In 2006 werd het hofje overgedragen aan de vereniging Hendrick de Keyser. Daar heb ik al vaker over verteld. Zie voor meer informatie hun website: https://www.hendrickdekeyser.nl

Het hele hofje is sinds 1969 een rijksmonument.

Groetjes Kuh Wak