Dit is een oude handstempel uit de jaren 50 van Vlisco uit Helmond, om stoffen mee te bedrukken. Vlisco is een Nederlands merk dat, op batik techniek gebaseerde, textiel ontwerpt en vervaardigt voor de Afrikaanse consument. Het bedrijf dateert oorspronkelijk uit het begin van de… 19de eeuw toen Jan Willem Sutorius zich in Helmond vestigde en hier een bescheiden textielhanddrukkerij begint. In 1843 sloot zijn zoon Peter Antonius (1804-1886) een associatie met de Amsterdamse ondernemer Pieter Fentener van Vlissingen, en deze koopt in 1844 de inventaris en gebouwen van de katoendrukkerij annex blauwververij. In 1846 nam Van Vlissingen de zaak helemaal over, deze kreeg de naam: P. Fentener van Vlissingen & Co.
Dat Vlisco in Afrika terechtkwam, was eerder toeval dan een geplande strategie. Pieter Fentener van Vlissingen ontving een aantal stalen batikstof van een oom die suikerfabrikant was in voormalig Nederlands-Indië. In zijn Helmondse katoendrukkerij, wist hij het Indonesische product zo goed te imiteren dat een bloeiende handel met het Oosten ontstond. Onderweg kwamen de stoffen al in handen van handelaren in Centraal en West-Afrika. Door een handelsbarrière met Indonesië eind 19de eeuw werd het bedrijf gedwongen naar andere markten uit te wijken waaronder Afrika.

De handdrukker is een ‘zelfstandige ondernemer’ die op stukloon voor de fabriek werkte. In de hiërarchie van de fabriek stond hij hoog op de ladder. Ervaring en een goed uithoudingsvermogen speelden een belangrijke rol bij het handdrukken. De drukkers moesten productie maken, de lange dagen en de zware stempelblokken betekenden een behoorlijke belasting. Honderden zich herhalende armbewegingen per dag; het sloopte de sterksten. De werkbelasting werd echter gecompenseerd door het – zeker voor die tijd – hoge loon dat een handdrukker kon verdienen. Zij werden betaald naar het aantal doeken dat zij bedrukten. De beloning verschilde per soort doek en dessin. Zo leverde het bedrukken van brede sarongs in de jaren zestig van de vorige eeuw 8 à 9 cent op, terwijl het drukken van spreien slechts 4 à 5 cent betaalde. Hoe hoger de moeilijkheidsgraad, hoe beter de betaling. De weeklonen in Helmond schommelden in 1853 voor arbeiders tussen de 3,60 en 5,40 gulden.
Nadat de doeken bedrukt waren, gewassen en gedroogd, gingen ze naar de appreteerderij. De doeken kregen hier de gewenste glans en stijfheid. Na het snijden, omzomen, vouwen en inpakken waren de doeken – eindelijk – gereed voor verzending.

De stof wordt in Helmond ontworpen en geproduceerd, maar het dessin krijgt pas in Afrika betekenis door de marktvrouwen en handelaars.
Er wordt beweerd dat ‘wax hollandais’ voor vele Afrikaanse vrouwen net zo belangrijk is als de Bijbel voor christenen, en van groot belang voor de Afrikaanse cultuur. Veel mensen in Afrika kunnen niet lezen of schrijven simpelweg omdat hen dat niet geleerd is. Daarnaast heerst er een taboe op het publiekelijk spreken over seks, huwelijk of geëmancipeerde vrouwen. Vrouwen onderling spreken erover, mannen ook, maar naar elkaar verloopt die communicatie stroef en behouden. Dat gat in communicatie wordt gedicht door de stoffen die vrouwen aantrekken. Er zijn honderden verschillende stoffen die ieder een andere uitspraak, wijsheid of gezegde belichamen. Door de gedragen jurken gaat voor de Afrikanen een wereld aan communicatie open.

Één van de oudste stoffen van Vlisco heeft het dessin van zes bougies. Dit patroon werd in Nederland ontworpen, omdat de eerste zes cilinder auto op de Europese markt verscheen. De stof werd naar Afrika gebracht waar het de emancipatie van de vrouw belichaamt. Het dessin werd zo weergaloos populair dat iedere man, na een maand hard werken, al zijn geld bij elkaar sprokkelde om zijn vrouw een strook of stukje van de Zes Bougies cadeau te doen, opdat ze het in haar kleding kon verwerken. Vandaag de dag dragen vrijgezelle vrouwen de Zes Bougies met de boodschap: ik heb geen hulp nodig, ik kan zes mannen tegelijk aan. De stof heeft een seksuele lading gekregen. Net als vele andere dessins. Een andere stof is roze met gouden kriebels erop. Deze stof kreeg de naam: Kwame Nkrumah, de naam van de eerste Ghanese president. De opdruk doet denken aan de kriebels van een pen, die in verband worden gebracht met Kwame Nkrumah, omdat hij de eerste grondwetten voor Centraal Afrika schreef. Het cadeau doen van deze stof illustreert de boodschap: werk hard, leer veel en je zult tot grootse dingen in staat zijn. Moeders geven deze stof aan hun kinderen, als ze voor de eerste dag naar school gaan.

In 1993 werd de laatste handgestempelde doek afgeleverd. In september 2010 werd Vlisco Group door een Londense investeringsmaatschappij Actis Capital overgenomen.